Opis projektu

Cele badawcze

Na malowidłach zdobiących ściany nubijskich kościołów, królowie i dygnitarze, zarówno świeccy, jak i kościelni, są przedstawieni ubrani w bogato zdobione szaty. Podobnie jak w wielu innych kulturach, w średniowiecznym królestwie Makurii (dzisiejszy Sudan) portret był przywilejem elity, a zatem zwykli ludzie nigdy nie byli przedstawiani w takim kontekście. Z drugiej strony, dowody archeologiczne wskazują odwrotną proporcję materiału: w wykopaliskach znaleziono tylko kilka fragmentów bogato zdobionych tkanin jedwabnych, a fragmenty „zwykłych” ubrań,  z bawełny, lnu i wełny, liczą się tysiącami. Znaleziono również wiele narzędzi związanych z tkactwem, które świadczą o umiejętnościach tkackich średniowiecznego społeczeństwa nubijskiego.
Percepcja ubrań staje się bardziej złożona w konfrontacji ze źródłami pisanymi. Dokumentacja tekstowa potwierdza w istocie import luksusowych tkanin na dwór Makurycki, ale jeśli chodzi o ludność nubijską, opisywana jest ona zwykle jako naga lub, w najlepszym przypadku, ubrana w przepaskę na biodrach lub skórę zwierzęcą ; taką tradycję potwierdzają również opisy dziewiętnastowiecznych europejskich podróżników w Sudanie. Czy istnieje wspólny wątek wiążący wszystkie te różne, a czasami sprzeczne dane? Celem projektu badawczego jest zbadanie produkcji tekstylnej i konsumpcji odzieży średniowiecznego królestwa Makurii, a także zrozumienie roli ubioru jako znacznika tożsamości i statusu społecznego w społeczeństwie Makuryckim.

Metodologia

W projekcie planowana jest inwentaryzacja tkanin znalezionych w wykopaliskach, zarówno opublikowanych (Qasr Ibrim, Kulubnarti, Meinarti), jak i niepublikowanych (Gebel Adda, Faras, Argin, obszar 4ej Katarakty), a także narzędzi przędzalniczych i tkackich w specjalnie zaprojektowanej bazie danych. W zestawie znajdą się także odzież skórzana i roślinna, o ile to się zachowały. Każdy przedmiot zostanie odpowiednio opisany i sfotografowany.
Rdzeniem dokumentacji tekstylnej będzie analiza techniczna tkanin w celu identyfikacji włókna, splotu, barwnika, a także obiektywna ocena poziomu jakości tych kryteriów. Takie badanie powinno doprowadzić do identyfikacji lokalnych warsztatów; pochodzenie tkanin, zwykle dobrze udokumentowane, pomoże w określeniu lokalizacji takich warsztatów i ocenie lokalnych i regionalnych sieci handlowych. Wyniki powinny być potwierdzone analizą chemiczną wybranych próbek.
W przypadku narzędzi przędzalniczych i tkackich archeologia eksperymentalna powinna być stosowana w celu ustalenia średniej ilości i jakości produkowanych artykułów (przędzy, ubrań), a także liczby osób zaangażowanych w rzemiosło włókiennicze. Analiza porównawcza z tkaninami z miejsc, w których znaleziono narzędzia, będzie kontrolować stopień skuteczności eksperymentu.
Kwestia dokumentacji tekstowej zostanie zbadana we współpracy z Robin Seignobos (IFAO), specjalisty od średniowiecznych źródeł pisanych dotyczących relacji egipsko-nubijskich.

Oczekiwany wpływ planowanych badań na rozwój nauki, cywilizacji i społeczeństwa

Ostateczne wyniki badań przedstawią w nowym świetle nubijskie rzemiosło włókiennicze i handel, zarówno na poziomie lokalnym, jak i regionalnym. Identyfikacja specjalistycznych warsztatów (wielkość, jakość produkowanych tkanin) ma ogromne znaczenie dla badania nubijskich umiejętności technicznych w produkcji tekstyliów, a także dla obiektywnego oszacowania ilości  importowanych tkanin. Bliższa analiza różnych tradycji ubioru powinna również doprowadzić do lepszego zrozumienia nubijskiego postrzegania odzieży jako wyraz tożsamości i / lub markera społecznego.
Utworzona baza danych będzie dostępna online, aby zapewnić naukowcom ds. Sudańskiej archeologii oraz specjalistom tekstyliów szczegółową dokumentację na temat tkanin oraz powiązanych z ich produkcją narzędzi.

Celem projektu jest również zorganizowanie we współpracy z Narodową Korporacją ds. Starożytności i Muzeów (NCAM), Sudańskiego Muzeum Narodowego (SNM) i Uniwersytetu w Chartumie dedykowanych warsztatów, mających na celu zapewnienie personelowi Muzeum i studentom archeologii podstawowych pojęć dotyczących tekstyliów, zwłaszcza w kontekście wykopalisk.